Czy w Hiszpanii mówi się tylko po hiszpańsku? Kilka słów o katalońskim i galicyjskim!
Hiszpania nie jest krajem jednolitym kulturowo, co doskonale widać choćby po tym, jak bardzo język mówiony może się różnić w poszczególnych regionach. Większość osób zna tzw. castellano (kastylijski), czyli język narodowy Hiszpanii. Jednak oficjalnych i nieoficjalnych języków jest aż… 16! Oczywiście biorąc pod uwagę zarówno sam Półwysep Iberyjski, jak i 11 wysp przynależnych do Hiszpanii. W dzisiejszym artykule nieco o tym opowiem, skupiając się szczególnie na dwóch najpopularniejszych językach: katalońskim i galicyjskim. Udanej lektury!
Skąd biorą się różnice językowe?
Zawsze interesowało mnie, jak bardzo dany język różni się w zależności od regionu, do którego się wybierzemy. Przecież w Polsce jest tak samo! Nie mówię nawet o samych językach (kaszubskim, łemkowskim, czy śląskim), ale nawet o różnego rodzaju gwarach (szokiem dla mnie była gwara góralska!), czy po prostu regionalnych dialektach. Sama mieszkam w Poznaniu, więc z pewnością „przesiąknęłam” lokalnym językiem. Można pokusić się nawet o stwierdzenie, że ucząc się danego języka, uczymy się tak naprawdę jednej z jego odmian… To naprawdę zakręcone!
Od czego zależą te różnice? Przede wszystkim od podłoża historycznego, gospodarczego czy politycznego. Wszystko to wpływa na język, jakim posługują się obywatele. Jeśli chcesz to dobrze zobaczyć, to odpal jeden z popularnych filmików na YouTube przestawiających „różne języki angielskie”, których używa się w poszczególnych regionach, czy miastach Wielkiej Brytanii. W Hiszpanii jest bardzo podobnie! Każda odmiana ma swoją własną historię i kontekst. Niektórym to przeszkadza, jednak ja jestem zwolenniczką pielęgnowania języków mniejszościowych. Niektóre są naprawdę wyjątkowe. Przykład?
Choćby euskara, czyli język baskijski. Jego wyjątkowość polega na tym, że… nie ma żadnego związku z innymi językami romańskimi, czy nawet z jakimkolwiek językiem europejskim! Zdaniem badaczy to najstarszy język przedindoeuropejski na naszym kontynencie, a posługuje się nim ok. 750 000 ludzi, którzy zamieszkują głównie region na pograniczu Hiszpanii i Francji.
Ciekawostka!
Tzw. Kraj Basków zamieszkują Baskowie, którzy często sami siebie nazywają Euskaldunami. O ich silnym poczuciu odrębności może świadczyć przykład… lokalnego klubu sportowego. Athletic Bilbao to jedna z najważniejszych instytucji kształtujących baskijską świadomość narodową. W klubie nie mogą grać obcokrajowcy, w tym… Hiszpanie! W składzie znajdują się niemal wyłącznie sami wychowankowie o pochodzeniu baskijskim.
Co z tym katalońskim?
Català, czyli język kataloński, zyskuje na popularności. Dziś ma około 10 mln użytkowników, w tym ok. 4 mln rodzimych – i z tego Katalończycy są niezwykle dumni. Wielu z nich posługuje się tylko tym językiem, dlatego wybierając się w te strony, możesz się nieco zdziwić problemami komunikacyjnymi, nawet jeśli bardzo dobrze mówisz po hiszpańsku! To zupełnie inna gramatyka, czy słownictwo – uwierz mi, że sama mam z nim problemy! Warto jednak podkreślić, że to język urzędowy w Katalonii, na Balearach oraz… jedyny oficjalny język w Andorze! Do tego jest językiem mniejszości w regionach Alghero (Sardynia, Włochy), Aragonii (Hiszpania) i Pyrénées-Orientales (Francja). Wyróżnia się również jego odmianą walenciano, którą można usłyszeć w Walencji.
Galicyjski… co to takiego?
Galicyjski (możecie natknąć się na nazwę „Galego”) to język używany we Wspólnocie Autonomicznej Galicji, w zachodniej części Asturii oraz w… trzech niewielkich miejscowościach w Estremadurze. Jak popularny jest galicyjski? Szacuje się, że w całej Hiszpanii językiem tym mówi ponad 3 miliony mieszkańców. Jeśli znasz nieco portugalski, to możesz zauważyć między tymi językami pewne podobieństwa. Skąd się biorą? Przede wszystkim stąd, że w okresie średniowiecza galicyjski i portugalski były tym samym językiem. Dopiero później nieco się rozdzieliły w wyniku zawirowań historycznych i kulturowych. Sam galicyjski często rozróżniany jest na trzy dialekty: wschodni, środkowy i zachodni.
O różnicach językowych nie będę opowiadać szczegółowo, ponieważ wszystkich informacji możesz dowiedzieć się z mojej rozmowy, którą przeprowadziłam w ramach Maratonu Hiszpańskiego. Genma Chacin (nauczycielka Katalońskiego) oraz Iago Blanco (nauczyciel hiszpańskiego) z humorem i luzem opowiedzieli mi o różnicach językowych, ciekawostkach oraz po prostu o tym, jak w praktyce wygląda porozumiewanie się tymi językami. Koniecznie posłuchaj tej rozmowy, bo jest nie tylko ciekawa, ale również pouczająca!
Rozmowę możesz obejrzeć tutaj!
